Datajournalistiek is erg leuk om te doen. Een paar jaar geleden onderzocht ik samen met collega Daan Marselis hoe vaak TweedeKamerleden aanwezig zijn. Dit keer haalde ik voor dagblad Trouw 9 maanden aan Kamerstukken binnen, om de aanwezigheid van Thierry Baudet en Theo Hiddema te analyseren. Baudet blijkt vaker in het gebouw van de Tweede Kamer te zijn dan gedacht, maar tijdens vergaderingen blijft hij in zijn kantoortje zitten.
Thierry Baudet en zijn collega Theo Hiddema van Forum voor Democratie krijgen vaak het verwijt dat zij afwezig zijn bij vergaderingen in de Tweede Kamer. Terecht, zo blijkt uit cijfers
van het parlement. Baudet is wel vaak in het Kamergebouw, maar niet in de vergaderzaal.
“Waar zijn al die Kamerleden die de hele dag roepen dat #FVD nooit in de Kamer is. Ik zie 140 lege zetels, waar is iedereen?” Dat vroeg Theo Hiddema, Kamerlid voor Forum voor Democratie (FvD), op Twitter, op 20 december om half twaalf ’s avonds. Hij was in de Tweede Kamer voor een debat over verlenging van de Nederlandse bijdrage aan de strijd tegen ISIS. Ook tijdens de vergadering zelf vroeg Hiddema aandacht voor het feit dat hij aanwezig was, met name van de D66-fractie. Dit omdat die fractie kritiek had geuit op zijn vaak afwezig-zijn bij debatten. “Ze kunnen namelijk heel slecht tellen daar.”
Politici en anderen wezen Hiddema er al snel op dat portefeuilles nou eenmaal verdeeld worden, en dat de meeste debatten gevoerd worden door de woordvoerders op dat onderwerp. Twaalf buitenlandspecialisten van andere partijen waren dan ook bij het late debat aanwezig, en niet hun collega’s die over andere onderwerpen gaan. Een medewerker van een VVD-parlementariër twitterde dat het bewuste misleiding was van Hiddema, óf domheid: “Hiddema is zo weinig in de kamer dat hij bovenstaande niet weet”.
De Tweede Kamer registreert de aanwezigheid van Kamerleden, om vast te stellen of het quorum is gehaald, dus of er voldoende Kamerleden in huis zijn om te kunnen stemmen. Door de Handelingen van de plenaire vergaderingen te turven, is te zien op welke dagen elk Kamerlid aanwezig was. Daaruit blijkt dat de meeste Kamerleden vaak aanwezig zijn. Gemiddeld miste een Kamerlid sinds eind maart vier plenaire vergaderingen (de Kamerleden die tot 26 oktober in het demissionaire Kabinet zaten en nieuwe Kamerleden niet meegerekend). Er zijn wel een paar parlementariërs die opvallend vaak afwezig waren. Karen Gerbrands van de PVV bijvoorbeeld: zij combineert haar Kamerlidmaatschap met een fractievoorzitterschap in de Haagse gemeenteraad. Haar partijgenoot Barry Madlener was op 32 van de 83 vergaderdagen niet in de Tweede Kamer. Hij is daarmee het minst aanwezig van alle Kamerleden.
Het Kamerlid dat daarna het vaakst afwezig was (afgezien van een Kamerlid met gezondheidsproblemen) was Theo Hiddema. Hij was afwezig op 19 vergaderdagen.
De fractievoorzitter van Forum voor Democratie, Thierry Baudet, is er juist heel vaak, in weerwil van wat collega’s en journalisten waarnemen. Baudet was aanwezig op 74 van de 83 vergaderdagen van de Tweede Kamer sinds zijn beëdiging als Kamerlid. Tenminste, dat is wat er in de Handelingen staat. Als een Kamerlid zich aanmeldt als hij het Kamergebouw inloopt, dan telt hij als aanwezig, ook als hij die dag helemaal niet in de vergaderzaal komt. Maar als Baudet er zo vaak wel is, blijft hij dan op zijn kamer zitten als de plenaire vergadering begint? Of is hij dan alweer vertrokken? Of doet Forum voor Democratie heel vaak mee aan debatten, en kunnen collega-Kamerleden inderdaad niet tellen?
Eén manier om erachter te komen, is kijken naar de sprekerslijsten. Bij plenaire debatten vraagt iedere fractie vooraf spreektijd aan, en wie namens de fractie het woord zal voeren staat op een sprekerslijst. Op de site van de Tweede Kamer staan 268 sprekerslijsten, één voor elk onderwerp dat tijdens een plenair debat werd besproken.
De VVD en de andere grote fracties staan op haast alle sprekerslijsten; zij hebben nu eenmaal meer mensen die bij debatten kunnen zijn. Toch doen ook kleinere fracties hun best om zo veel mogelijk hun stem te laten horen. 50PLUS (4 leden), Denk (3 leden) en de SGP (3 leden) komen voor op respectievelijk 87, 81 en 90 sprekerslijsten. De twee leden van Forum voor Democratie vroegen een stuk minder vaak spreektijd aan: 33 keer.
Ook aan het stellen van schriftelijke vragen aan bewindspersonen doet FvD niet heel actief mee. In de zittingsperiode van deze Tweede Kamer werden tot nu toe 1.646 schriftelijke vragen aan de regering gesteld. Thierry Baudet stelde zes keer een vraag, Hiddema nul keer. De andere kleine fracties doen dat vaker: de SGP stelde 52 vragen, 50PLUS 15 en DENK 33.
Theo Hiddema laat zich in de Tweede Kamer zelden zien. Baudet is met 26 debatten een van de fractievoorzitters die het vaakst zelf het woord voeren (Tunahan Kuzu van DENK deed dat 37 keer en Kees van der Staaij van de SGP 31 keer). Theo Hiddema beperkte zich in de afgelopen negen maanden tot deelname aan zeven debatten; over discriminatie, terrorismebestrijding, criminele asielzoekers, de begroting van Justitie en Veiligheid, en het genoemde debat over de strijd tegen Islamitische Staat.
Ondanks zijn schampere tweets lijkt Hiddema zich het commentaar op de afwezigheid van FvD wel aan te trekken. Hij was aanwezig op de laatste 18 vergaderdagen van 2017; niet eerder was hij zo vaak achter elkaar aanwezig. Voor zijn beëdiging zei Hiddema al tegen het Algemeen Dagblad dat hij zou blijven werken als strafpleiter: “Ik heb die dynamiek nodig”.
Er is wel iets voor te zeggen om niet bij elk debat en elk Algemeen Overleg te zijn. Politici, zeker van jonge en kleine partijen, moeten immers ook het land in, om zich te informeren en zich te laten zien. Baudet zal ook zijn tijd en kantoor in de Tweede Kamer gebruiken om zijn jonge partij op te zetten. Het Kamerwerk bestaat uit het controleren van de regering en zelf voorstellen doen, maar het lijkt erop dat Forum voor Democratie dat niet als hoogste prioriteit heeft.