Waarom zouden robots altijd nuttig moeten zijn? Het enige nut dat de robots van YouTube-ster Simone Giertz hebben, is mensen vermaken met hoe knullig ze zijn. Daar zijn ze wel erg goed in: de komische filmpjes van robots die ruw haar tanden poetsen en het ontbijt over de keukentafel gieten, zijn al miljoenen keren bekeken.
Publicatie: KIJK, juni 2016
Simone Giertz noemt zichzelf de ‘koningin van de waardeloze robots’. Op haar YouTube-kanaal demonstreert ze mechanische robots die ze maakt om dagelijkse klusjes te automatiseren – een wekker-robot bijvoorbeeld die haar wekt door haar met een nep-hand in het gezicht te slaan, en een apparaat dat met twee vervaarlijke keukenmessen op een snijplank groente in stukken hakt. Hoewel ze pas een jaar slechte robots maakt, is Giertz al een ware ster op YouTube. Ze heeft inmiddels een vast publiek van ruim 152.000 abonnees en elke nieuwe video wordt tientallen miljoenen keren bekeken op YouTube en Facebook.
Behalve video’s van robots die wild om zich heen zwaaien met armprotheses en keukenmessen, plaatst Giertz ook andere video’s, zoals over haar woonboot in Stockholm. In een video waarin ze de kijker rondleidt op haar oude sleepboot, is te zien dat ze meer maakt dan alleen robots. Aan het plafond hangt bijvoorbeeld een lamp die ze maakte van witte plastic lepels en in de keuken hangt een keukenkast van staven betonijzer.
Sinds een paar weken maakt Simone Giertz deel uit van het team achter de technologie-website Tested.com, waar ze zal samenwerken met Adam Savage van de bekende televisie-serie Mythbusters. Voor haar debuut maakten ze samen een helm die de drager automatisch popcorn voert – al gaat de helft ernaast.
Waarom bouw je liever grillige robots dan goed werkende robots?
Ik ben zeker niet tégen perfecte, glimmende robots. Ik vind ‘shitty robots’ bouwen gewoon veel leuker. Door iets te bouwen dat niet nuttig hoeft te zijn, geef je jezelf veel meer creatieve vrijheid. Daarom is het maken van waardeloze dingen een cruciaal onderdeel van elk creatief proces. Als je iets probeert te creëren, moet je niet zo streng zijn voor jezelf. Je moet veel verschillende dingen uitproberen. Zelfs als je echt wil innoveren en iets wil gaan maken dat werkelijk nuttig is, dan is het heel belangrijk om te beginnen met dingen die niet echt werken.
Hoe komt het dat jouw video’s met waardeloze robots zo’n hit zijn?
Robots zijn normaal zo serieus. Mijn shitty robots zijn zoiets als een zakenman in luiers. Als je robots iets heel mafs doen, dan is dat hetzelfde contrast. Er is iets heel grappigs aan iets dat heel serieus is, iets heel belachelijks doet. Maar om eerlijk te zijn: ik ben heel erg verbaasd dat mijn videokanaal zo groot is geworden. Ik snap er niks van. Het internet is echt een heel rare plek, dat dit soort dingen er kunnen gebeuren.
Wat wil je vooral bereiken met je robots?
Veel van wat ik doe gaat gewoon om plezier hebben. Het enige dat ik erg serieus neem is plezier hebben in het gebruik van de gereedschappen. Er zit niet echt een groter idee achter mijn chaotische robots. Ik wil graag dingen maken met elektronica en daar mensen mee vermaken. Het gaat vooral om laten zien wat je allemaal kunt met technologie en elektronica. De leukste feedback die ik krijg is van mensen die zeggen ‘je hebt me geïnspireerd om ook dingen te gaan maken’. Veel van mijn robots zijn al nagemaakt door anderen. Iemand heeft bijvoorbeeld een miniatuur-versie van mijn applaus-machine gemaakt. Het hele ding is maar zo groot als een hand, echt heel schattig.
Aan welk gereedschap beleef je het meeste plezier?
Ik heb een schuimsnijder. Dat vind ik heel fijn gereedschap, omdat het zo rustgevend is om ermee te werken. Hij snijdt als een mes door de boter. Maar ik zou echt niet kunnen leven zonder soldeerbout. Toen ik in San Francisco werkte had ik een hele goeie. De soldeerbout die ik nu gebruik is behoorlijk waardeloos, maar ach, hij doet het. En ik doe toch geen surface mount soldering meer. Dat vond ik wel echt heel erg leuk trouwens, van die minuscule componenten op printplaten vastmaken. Je moet het niet doen als je een lage bloedsuikerspiegel hebt en je handen erg gaan trillen, dan is het vreselijk. Maar anders is het een heel meditatieve, kalmerende bezigheid; muziekje erbij en hop, onderdeeltjes solderen.
Als je een robot gaat maken, hoe pak je dat dan aan?
De eerste stap is een idee hebben. Of eigenlijk je heel erg vervelen. Als ik iets heel saais moet doen, zoals de administratie, dan gaat mijn brein in brainstorm-modus en krijg ik ineens een heleboel ideeën. Dan ga ik bouwen, en dan werkt het niet, en dan bouw ik het opnieuw, en dan werkt het te goed. Vaak maak ik de robot nog wat waardelozer, voor de amusementswaarde. Van mijn applausmachine bijvoorbeeld heb ik een van de handen een beetje losgemaakt, zodat die eraf zou vallen. Dat leek me grappiger. Ik wil altijd iets maken dat vermakelijk is, dat is het belangrijkste doel. Vervolgens zet ik een video van de robot online en ben ik een week lang bezig met reageren op commentaren.
Sommige mensen associëren elektronica nog steeds met jongensspeelgoed. In hoeverre is dingen maken nog steeds vooral iets voor mannen?
Ik kan niet zeggen dat mijn borsten in de weg zitten als ik wat wil maken. Absoluut niet alleen iets voor mannen dus. Als je er puur statistisch naar kijkt, dan zijn er wel veel meer mannen bezig met elektronica. Dat is een product van de samenleving en de wetenschap die traditioneel behoorlijk door mannen werd gedomineerd. Het is belangrijk dat er vrouwelijke rolmodellen zijn op dit gebied, maar ik praat eigenlijk alleen over vrouwen in techniek als ik geïnterviewd word, omdat journalisten er altijd naar vragen. Ik ben vooral bezig om dat rolmodel voor mezelf te worden.
Wat ik wel zie, ook bij andere vrouwen, is dat veel mensen er maar vanuit gaan dat ze het niet kunnen, omdat dingen bouwen met technologie intimiderend is. Het is intimiderend zolang je er niks over weet. Toen ik opgroeide, zag ik mezelf ook niet als een technisch persoon. Maar toen zag ik andere vrouwen wel programmeren en leren over elektronica en toen dacht ik ‘wacht eens, waarom ga ik ervanuit dat ik dat niet kan of dat ik er niet goed in zou zijn’ en toen ben ik er gewoon mee begonnen. Er lopen zo veel goede mensen rond met aannames over wat ze wel en niet kunnen, en dat is gewoon onzin. Die aannames moet je laten varen.
Het mantra van de makersbeweging is ‘iedereen kan alles maken’. Maar niet iedereen kan toch alles?
Natuurlijk wel, iedereen kan dingen bouwen en creëren. Ik ben geen ingenieur en in het begin vond ik elektronica ook best lastig. Ik ploegde me maar overal doorheen door alles op te zoeken met Google, maar soms weet je niet eens wat je moet googelen. Het is wel een flinke uitdaging, maar ik denk dat iedereen het kan.
Het helpt zeker om hulp te hebben en wat begeleiding. Je moet niet bang zijn om dingen te vragen. Het meest geweldige aan een groot publiek hebben, is dat duizenden superslimme mensen mijn video’s bekijken die me willen helpen en mijn vragen willen beantwoorden. Voorheen ging ik naar mijn lokale openbare werkplaats om daar mensen te vinden die wisten wat ik wilde weten.
Waar zal deze groeiende maak-beweging uiteindelijk toe leiden?
Het leidt tot democratisering van techniek en uitvinden. De gereedschappen voor innovatie en creatie in de handen van meer mensen, dat is waar het heen gaat. Fotografie heeft zich ook op die manier ontwikkeld. Camera’s werden goedkoper en zeker toen foto’s maken digitaal kon, toen kreeg je ineens mensen die foto’s van hun voeten gingen maken en van andere dingen waar ze normaal nooit tijd of geld aan zouden hebben besteed om te fotograferen. Dat is wat er gebeurt als techniek goedkoper, toegankelijker en makkelijker wordt. Hetzelfde gaat hopelijk gebeuren met code en elektronica, zodat meer mensen ermee kunnen spelen.
De 3D-print-revolutie zie ik nog niet zo voor me. Ik kan me nog niet voorstellen dat iedereen een 3D-printer in huis heeft staan. Misschien in de toekomst, maar nu? Ik ben een fulltime-maker en uitvinder en ik gebruik de 3D-printer zelden. Mogelijk is het omdat mijn brein nog niet zo gewend is om te denken in 3D-modelling.
Wat moeten mensen doen als ze net zo’n ster op YouTube willen worden als jij?
Mijn YouTube-kanaal was niet altijd al een grote hit. Voordat ik begon met video’s over de robots die ik bouwde, zette ik al tweeënhalf jaar komische sketches online, in het Zweeds. Ik deed dat alleen omdat ik het leuk vond. Dat is volgens mij heel belangrijk – je moet echt content maken die je zelf leuk vindt, anders zit je op het verkeerde pad.
Wat zou je graag nog doen of leren?
Ik wil heel graag leren lassen. Dat zou weer een boel nieuwe projecten mogelijk maken. Misschien eerst aluminium lassen, omdat dat past bij veel van mijn projecten, maar dan zou ik ook het grotere werk willen doen. Misschien een megabot bouwen. Maar eerst ga ik mijn eerste project opnieuw bouwen, een gitaar met uitrolbare snaren. Dat wordt heel leuk, omdat het mijn allereerste project was en ik het nu goed kan doen. Maar er komen nog meer shitty robots aan. Ik ga meer samenwerken met Adam Savage. Ik verhuis zelfs binnenkort naar San Francisco en we gaan dingen bouwen in zijn werkplaats. Ik hoop dat hij mijn sensei wil zijn, zoals in The Karate Kid. Verder wil ik meer doen met robotica. Ik wil iets bouwen dat zichzelf ergens naar toe kan verplaatsen. Ik wil ook veel meer leren over circuits ontwerpen. Er is nog zo veel om te leren.
Wie is Simone Giertz?
Simone Giertz (1990) studeerde natuurkunde, maar stopte al na een jaar. Wiskunde vond ze erg leuk, maar programmeren ging haar minder goed af.
In San Francisco werkte ze als ‘maker in residence’ bij productontwerp-bureau Punch Through Design aan projecten met hun Arduino-achtige elektronica.
Twee jaar geleden ging een van haar komische video’s al viraal in Zweden. De titel was ‘Waarom ik slecht ben in dating’.
Een recent succes is een uArm-robotarm die voor haar typt door het hoofd van een winkelpop over het toetsenbord heen en weer te rollen.
Haar handleidingen voor onder andere een mini-ukelele, de tandenborstel-machine en een geit met LED-oogjes zijn te vinden op makers-website Instructables.com.
Lars Magnus Ericsson, de Zweedse uitvinder en oprichter van het bekende telefonie-bedrijf, is de overgrootvader van haar moeder.
De robots van Simone Giertz zijn te zien op https://www.youtube.com/simonegiertz